Uniwersytet Ignatianum w Krakowie - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Filozofia kultury i sztuki I

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: FIL-SL>FilKulSztI
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (brak danych)
Nazwa przedmiotu: Filozofia kultury i sztuki I
Jednostka: Instytut Filozofii
Grupy: III rok - Filozofia - obieralne
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Pełny opis:

Kurs stanowi wprowadzenie w filozoficzną interpretację zjawisk kultury i sztuki.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2021/2022" (zakończony)

Okres: 2022-02-24 - 2022-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Monika Kowalczyk
Prowadzący grup: Monika Kowalczyk
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena końcowa
Konwersatorium - Ocena końcowa
Efekty uczenia się:

Wiedza
Student posiada pogłębioną wiedzę na temat kulturotwórczej działalności człowieka i rozumie rolę filozoficznej refleksji nad kulturą.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_W06
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Wiedza
Student zna metodologiczną specyfikę filozofii kultury, posiada wiedzę na temat podstawowych jej nurtów w myśli współczesnej oraz historycznie zmiennego wpływu idei filozoficznych na kształt kultury i sztuki.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_W01
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Umiejętności
Student potrafi kompetentnie dyskutować i argumentować na tematy związane z rolą człowieka w sferze kultury i sztuki.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_U03
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Umiejętności
Student potrafi samodzielnie interpretować teksty filozoficzne z zakresu filozofii kultury i dziedzin pokrewnych.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_U02
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Kompetencje społeczne
Student posiada świadomość wiedzy uzyskanej w zakresie filozofii kultury i rozumie potrzebę jej pogłębiania.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_K01
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Kompetencje społeczne
Student ma pogłębioną świadomość bogactwa dziedzictwa kulturowego i rozumie potrzebę jego podtrzymywania, rzetelnego przekazu i rozwoju.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_K03
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.



Treści kształcenia:

Konwersatorium:
Różne sposoby rozumienia i uprawiania filozofii kultury w filozofii europejskiej.

Filozofia kultury jako dziedzina tradycyjnej filozofii klasycznej (realistyczna filozofia kultury).

Filozofia kultury jako odrębna dyscyplina filozoficzna w nurcie neokantowskim.

Filozofia kultury a inne nauki o kulturze.

Główne nurty filozofii kultury.

Neokantyzm i neoheglizm jako najbardziej wpływowe kierunki z filozoficznego punktu widzenia na rozwój filozofii kultury.

Filozofia kultury w ramach neokantyzmu - E.Cassirera teoria form symbolicznych.

Filozofia kultury w ramach tradycji neoheglowskiej - W.Dilthey.

Wartość jako centralne pojęcie w badaniach nad kulturą w neokantyzmie (ontologia wartości, epistemologia wartości, sposób istnienia wartości, stanowiska w teorii wartości: obiektywizm, subiektywizm, autonomizm, heteronomizm, naturalizm, antynaturalizm, racjonalizm, irracjonalizm, kognitywizm, akognitywizm, sceptycyzm, dogmatyzm, relatywizm, absolutyzm, aprioryzm, aposterioryzm).

Realistyczna filozofia kultury. Człowiek jako podmiot kultury. Dziedziny kultury w tradycji: theoria (nauka), praksis (moralność), poiesis (sztuka), religio (religia).  

Filozofia sztuki: w nurcie filozofii klasycznej - metafizyka sztuki (Arystoteles, Tomasz z Akwinu); w tradycji pokartezjańskiej - filozofia sztuki (F.W. Schelling) lub estetyka.

Zależność teorii sztuki od rozumienia natury: "maniczno"-ekspresyjna teoria sztuki, "ejdetyczna" teoria sztuki, prywatywna teoria sztuki. 

Antyesencjalizm -antysztuka.

Geneza estetyki (A.Baumgarten). Wielotorowość estetyki: estetyka subiektywistyczna, estetyka obiektywistyczna, estetyka komplementarna.

 

 




Metody dydaktyczne:

Konwersatorium:
elementy wykładu problemowego, pogadanka, dyskusja, opis, praca z książką




Oceny formujące:

Egzamin :
egzamin ustny 50%


Inne Aktywność na zajęciach.:
aktywność na zajęciach 20%


Inne Praca pisemna.:
praca pisemna 30%




Ocena końcowa:

egzamin ustny 50%

aktywność na zajęciach 20%

praca pisemna 30%




Literatura:

Podstawowa:
Kiereś H., Człowiek i sztuka. Antropoligiczne wątki problemu sztuki, Lublin 2006.

Kowalczyk S., Filozofia kultury. Próba personalistycznego ujęcia problemu, Lublin 2005.

Krąpiec M.A. U podstaw rozumienia kultury, Lublin 1991.


Uzupełniająca:
Cassirer E., Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, przeł. A. Staniewska, Warszawa 1998.

Dilthey W., Pisma estetyczne, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1982.

Habermas J., Wyzwalająca moc symbolicznego formowania. Humanistyczne dziedzictwo Ernsta Cassirera i Biblioteka Warburga, w: Od wrażenia zmysłowego do symbolicznego wyrazu, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2004.

Kiereś H., Sztuka w kulturze, Lublin 2013.

Kiereś H., Spór o sztukę, Lublin 1996.

Musioł A., Elementy estetyki w Wilhelma Diltheya ujęciu człowieka i kultury, "Kultura i wartości", nr 4 (2012), s. 89-96.

Parszutowicz P., Esej o człowieku (Essay on Man), "Ruch Filozoficzny", t. LXXI (2015) 3, s. 15-29.

Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, Lublin 2002, hasło: estetyka, s. 222-232.

Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 9, Lublin 2009, hasło: wartości teoria, s. 708-711.

Shusterman R., Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki, Kraków 2010. 

Stróżewski W., W kręgu wartości, Kraków 1992.

Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2011.

Wilkoszewska K. (red.), Wizje i re-wizje. Wielka księga estetyki w Polsce, Kraków 2007.

Żelazny M. Estetyka filozoficzna, Toruń 2009.

Żmijewski A., Drżące ciała. Rozmowy z artystami, Bytom-Kraków 2006.




Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2022/2023" (zakończony)

Okres: 2023-02-23 - 2023-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Monika Kowalczyk
Prowadzący grup: Monika Kowalczyk
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena końcowa
Konwersatorium - Ocena końcowa
Efekty uczenia się:

Wiedza
Student posiada pogłębioną wiedzę na temat kulturotwórczej działalności człowieka i rozumie rolę filozoficznej refleksji nad kulturą.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_W06
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Wiedza
Student zna metodologiczną specyfikę filozofii kultury, posiada wiedzę na temat podstawowych jej nurtów w myśli współczesnej oraz historycznie zmiennego wpływu idei filozoficznych na kształt kultury i sztuki.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_W01
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Umiejętności
Student potrafi kompetentnie dyskutować i argumentować na tematy związane z rolą człowieka w sferze kultury i sztuki.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_U03
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Umiejętności
Student potrafi samodzielnie interpretować teksty filozoficzne z zakresu filozofii kultury i dziedzin pokrewnych.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_U02
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Kompetencje społeczne
Student posiada świadomość wiedzy uzyskanej w zakresie filozofii kultury i rozumie potrzebę jej pogłębiania.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_K01
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Kompetencje społeczne
Student ma pogłębioną świadomość bogactwa dziedzictwa kulturowego i rozumie potrzebę jego podtrzymywania, rzetelnego przekazu i rozwoju.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_K03
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.



Treści kształcenia:

Konwersatorium:
Różne sposoby rozumienia i uprawiania filozofii kultury w filozofii europejskiej.

Filozofia kultury jako dziedzina tradycyjnej filozofii klasycznej (realistyczna filozofia kultury).

Filozofia kultury jako odrębna dyscyplina filozoficzna w nurcie neokantowskim.

Filozofia kultury a inne nauki o kulturze.

Główne nurty filozofii kultury.

Neokantyzm i neoheglizm jako najbardziej wpływowe kierunki z filozoficznego punktu widzenia na rozwój filozofii kultury.

Filozofia kultury w ramach neokantyzmu - E.Cassirera teoria form symbolicznych.

Filozofia kultury w ramach tradycji neoheglowskiej - W.Dilthey.

Wartość jako centralne pojęcie w badaniach nad kulturą w neokantyzmie (ontologia wartości, epistemologia wartości, sposób istnienia wartości, stanowiska w teorii wartości: obiektywizm, subiektywizm, autonomizm, heteronomizm, naturalizm, antynaturalizm, racjonalizm, irracjonalizm, kognitywizm, akognitywizm, sceptycyzm, dogmatyzm, relatywizm, absolutyzm, aprioryzm, aposterioryzm).

Realistyczna filozofia kultury. Człowiek jako podmiot kultury. Dziedziny kultury w tradycji: theoria (nauka), praksis (moralność), poiesis (sztuka), religio (religia).  

Filozofia sztuki: w nurcie filozofii klasycznej - metafizyka sztuki (Arystoteles, Tomasz z Akwinu); w tradycji pokartezjańskiej - filozofia sztuki (F.W. Schelling) lub estetyka.

Zależność teorii sztuki od rozumienia natury: "maniczno"-ekspresyjna teoria sztuki, "ejdetyczna" teoria sztuki, prywatywna teoria sztuki. 

Antyesencjalizm - antysztuka.

Geneza estetyki (A.Baumgarten). Wielotorowość estetyki: estetyka subiektywistyczna, estetyka obiektywistyczna, estetyka komplementarna.

 

 




Metody dydaktyczne:

Konwersatorium:
elementy wykładu problemowego, pogadanka, dyskusja, opis, praca z książką, prezentacja multimedialna




Oceny formujące:

Egzamin :
Egzamin ustny 50%


Inne Aktywność na zajęciach.:
aktywność na zajęciach 20%


Inne Praca pisemna.:
praca pisemna 30%




Ocena końcowa:

egzamin ustny 50%

aktywność na zajęciach 20%

praca pisemna 30%




Literatura:

Podstawowa:
Kiereś H., Człowiek i sztuka. Antropoligiczne wątki problemu sztuki, Lublin 2006.

Kowalczyk S., Filozofia kultury. Próba personalistycznego ujęcia problemu, Lublin 2005.

Krąpiec M.A. U podstaw rozumienia kultury, Lublin 1991.


Uzupełniająca:
Cassirer E., Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury, przeł. A. Staniewska, Warszawa 1998.

Dilthey W., Pisma estetyczne, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1982.

Habermas J., Wyzwalająca moc symbolicznego formowania. Humanistyczne dziedzictwo Ernsta Cassirera i Biblioteka Warburga, w: Od wrażenia zmysłowego do symbolicznego wyrazu, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 2004.

Kiereś H., Sztuka w kulturze, Lublin 2013.

Kiereś H., Spór o sztukę, Lublin 1996.

Musioł A., Elementy estetyki w Wilhelma Diltheya ujęciu człowieka i kultury, "Kultura i wartości", nr 4 (2012), s. 89-96.

Parszutowicz P., Esej o człowieku (Essay on Man), "Ruch Filozoficzny", t. LXXI (2015) 3, s. 15-29.

Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 3, Lublin 2002, hasło: estetyka, s. 222-232.

Powszechna Encyklopedia Filozofii, t. 9, Lublin 2009, hasło: wartości teoria, s. 708-711.

Shusterman R., Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki, Kraków 2010. 

Stróżewski W., W kręgu wartości, Kraków 1992.

Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2011.

Wilkoszewska K. (red.), Wizje i re-wizje. Wielka księga estetyki w Polsce, Kraków 2007.

Żelazny M. Estetyka filozoficzna, Toruń 2009.

Żmijewski A., Drżące ciała. Rozmowy z artystami, Bytom-Kraków 2006.




Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/2024" (w trakcie)

Okres: 2024-02-24 - 2024-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Carl Humphries
Prowadzący grup: Carl Humphries
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena końcowa
Konwersatorium - Ocena końcowa
Efekty uczenia się:

Wiedza
Student posiada pogłębioną wiedzę na temat kulturotwórczej działalności człowieka i rozumie rolę filozoficznej refleksji nad kulturą.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_W06
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Wiedza
Student zna metodologiczną specyfikę filozofii kultury, posiada wiedzę na temat podstawowych jej nurtów w myśli współczesnej oraz historycznie zmiennego wpływu idei filozoficznych na kształt kultury i sztuki.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_W01
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Umiejętności
Student potrafi kompetentnie dyskutować i argumentować na tematy związane z rolą człowieka w sferze kultury i sztuki.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_U03
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Umiejętności
Student potrafi samodzielnie interpretować teksty filozoficzne z zakresu filozofii kultury i dziedzin pokrewnych.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_U02
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Kompetencje społeczne
Student posiada świadomość wiedzy uzyskanej w zakresie filozofii kultury i rozumie potrzebę jej pogłębiania.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_K01
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.

Kompetencje społeczne
Student ma pogłębioną świadomość bogactwa dziedzictwa kulturowego i rozumie potrzebę jego podtrzymywania, rzetelnego przekazu i rozwoju.
Powiązane efekty kierunkowe:
F1aK_K03
Metody weryfikacji:
Egzamin
Inne:Aktywność na zajęciach.
Inne:Praca pisemna.



Treści kształcenia:

Konwersatorium:
This course is taught in English. 

This course will explore the different ways in which philosophers have sought to understand the contribution of art to human life, placing this in the context of broader theorising about the relationship between human culture and society. It will begin by looking at the principal historical stages in the development of Western philosophical thinking about art and culture; then it will turn to a more focused examination of issues that have emerged as central to contemporary discussions in this area, such as the nature of music and literature, the significance of philosophical poetics, the relevance of traditional forms of spirituality to contemporary culture, and thinking about the role of narrativity and performativity in underpinning the cultural, political and/or ethical self-understanding of individuals and groups in 21st-century societies.

Course structure:

  1. Ancient approaches to culture: Homer, tragedy, Plato, Aristotle

  2. Medieval culture and spirituality; Renaissance humanism and the arts

  3. Enlightenment philosophy of art (Hume, Kant, Burke, Baumgarten, Schleiermacher)

  4. Romantic philosophy of art (Coleridge, Schelling, Wagner, Arnold, Leavis);

  5. LW’s 1930s remarks on culture: ‘culture’ vs ‘civilisation’

  6. LW and cultural anthropology: Malinowski, Winch

  7. Post-Wittgensteinian aesthetics and the institutional theory of art: conceptual art

  8. Pragmatism in aesthetics and the philosophy of culture (Dewey, Shusterman)

  9. The problem of musical expression

  10. The ontology of musical works and performances

  11. The philosophy of literary fiction

  12. Philosophical poetics

  13. Scruton on culture, tradition and spirituality

  14. Contemporary trends in theorising about culture: identity, narrativity and performativity

  15. Conclusions





Metody dydaktyczne:

Konwersatorium:
Reading in class of short extracts from the literature (using primary sources where possible), supported by explanatory commentary and/or handouts. Discussion (in English) in multiple formats: pair-work and/or small groups, followed by open discussion with feedback.




Oceny formujące:

Egzamin :
Oral exam lasting 10 minutes: students choose one question from each of two groups of topics, the first analytical-conceptual and the second historical-interpretative; students will be given an opportunity to prepare their answers in advance of the exam.


Inne Aktywność na zajęciach.:
Class participation - 20%


Inne Praca pisemna.:
Written essay - 30%




Ocena końcowa:

50% oral exam, 20% class participation, 30% essay




Literatura:

Podstawowa:
A. Neill and A. Ridley (eds.), The Philosophy of Art: Readings Ancient and Modern. New York: McGraw-Hill (1995).

S. Cahn, S. Ross, Sandra Shapshay (eds.), Aesthetics: A Comprehensive Anthology. 2nd Edition. London: Wiley-Blackwell (2020).


Uzupełniająca:
M. Budd, Values of Art: Pictures, Poetry and Music. London: Penguin (1995).

N. Carroll, Philosophy of Art: A Contemporary Introduction. London: Routledge (1999).

T. Gracyk and A. Kania (eds.), Routledge Companion to Philosophy and Music, New York: Routledge (2011).

P. Lamarque, The Philosophy of Literature, London: Wiley-Blackwell (2009).

R. Scruton, Culture Counts: Faith and Feeling in a World Besieged, New York: Encounter Books (2018).

L. Wittgenstein, Philosophical Investigations, Oxford: Blackwell (1953).

L. Wittgenstein, Culture and Value. London: Wiley-Blackwell (1998).




Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/2025" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-03-01 - 2025-09-30
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: (brak danych)
Prowadzący grup: (brak danych)
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Ocena końcowa
Konwersatorium - Ocena końcowa
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Ignatianum w Krakowie.
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)