Anartria i dyzartria

Celem przedmiotu jest wyposażenie studenta w znajomość problematyki dyzartrii i anartrii jako zaburzeń komunikacji językowej w aspekcie neurologopedycznym, neurolingwistycznym i neuropsychologicznym oraz w umiejętność przeprowadzania diagnozy ww. zaburzeń, programowania i realizowania terapii logopedycznej oraz dokonywania ewaluacji działań terapeutycznych. Ponadto student powinien mieć świadomość odpowiedzialności za podejmowane w stosunku do pacjenta działania. Wymagana jest także orientacja w alternatywnych metodach porozumiewania się i umiejętność ich krytycznej oceny i doboru.

Wiedza
Student zna i rozumie zróżnicowanie potrzeby edukacyjne wychowanków i sposoby ich diagnozowania oraz wynikające z nich zadania dotyczące dostosowania organizacji procesu kształcenia i wychowania,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_W08
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Wiedza
Student zna i rozumie podstawy funkcjonowania i patologie aparatu mowy oraz zasady efektywnego posługiwania się narządem mowy,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_W10
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Umiejętności
Student potrafi diagnozować złożone sytuacje edukacyjne i terapeutyczne, projektować i prowadzić zajęcia z uwzględnieniem specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów z anartrią i dyzartrią,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_U04
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Umiejętności
Student potrafi dostosowywać metody i treści do potrzeb i możliwości uczniów z anartrią i dyzartrią,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_U07
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Kompetencje społeczne
Student jest gotów do pracy w zespole, pełnienia w nim różnych ról oraz współpracy z nauczycielami, pedagogami, specjalistami, rodzicami lub opiekunami uczniów,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_K07
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Kompetencje społeczne
Student jest gotów do budowania relacji opartej na wzajemnym zaufaniu między wszystkimi podmiotami procesu wychowania i kształcenia, w tym rodzicami lub opiekunami, oraz włączania ich w działania sprzyjające efektywności edukacyjnej,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_K02
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Wykład:
Fizjologiczne podstawy mowy w aspekcie zmian dyzartrycznych. 2 godz.

Dyzartria i anartria – przegląd definicji. Zmiany w obrazie mowy. 2 godz.

Etiologia dyzartrii i anartrii. 2 godz.

Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. 2 godz.

Terapia dyzartrii – cele, zasady, strategie postępowania terapeutycznego. 2 godz.


Ćwiczenia:
Mowa w aspekcie zmian dyzartrycznych. 2 godz.

Typy dyzartrii – klasyfikacje i symptomatologia. 2 godz.

Metody diagnozy dyzartrii. Kliniczna ocena oddychania, fonacji, artykulacji i prozodii w wypowiedziach osób z różnymi typami dyzartrii. 2 godz.

Dyzartria w przebiegu różnych chorób neurologicznych – choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego, ataksji rdzeniowo-móżdżkowej, dystonii krtaniowej, zmian wieloukładowych. 4 godz.

Dyzartria a inne zmiany w mowie - dyzartria a afazja, anartria, apraksja języka, jąkanie – diagnoza różnicowa. 1 godz.

Rozwijanie kompetencji komunikacyjnych u osób dyzartrycznych - wprowadzenie wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się. 2 godz. 

Studium przypadku. Opracowanie terapii. 2 godz. 

Wykład:
Forma: zbiorowa.

Metoda: wykład informacyjny, dyskusja.


Ćwiczenia:
Metody: ćwiczebne, pokaz (prezentacja), objaśnienie, dyskusja.

Formy: praca grupowa i indywidualna. 

Kolokwium/a :
Jedno kolokwium dotyczące teoretycznych podstaw problematyki dyzartrii. 

 


Projekt/Projekty :
Opracowanie przykładowej procedury terapeutycznej dla osoby dyzartrycznej.

Opracowanie alterantywnych sposobów komunikowania się dziecka z zaburzeniami dyzartrycznymi.

Egzamin ustny 70% oceny końcowej

Aktywności na ćwiczeniach - 30%. 

Podstawowa:
Gatkowska I., 2012, Diagnoza dyzartrii u dorosłych w neurologii klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

Jauer – Niworowska O., 2009, Dyzartria nabyta: diagnoza logopedyczna i terapia dorosłych: materiały dydaktyczne dla studentów logopedii. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Warszawa

Mirecka U., 2013, Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

Tarkowski Z., 1999,  Dyzartria. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin

Tłokiński W., 2005, Zaburzenia mowy o typie dysartrii. [w:] T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Podstawy neurologopedii . Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.


Uzupełniająca:
Gustaw K., Mirecka U., Dyzartria w chorobach neurodegeneracyjnych. Skala Dyzartrii w diagnozie pacjenta ze zwyrodnieniem móżdżkowo-oliwkowym, „Logopedia” t. 27, 2000

Gustaw K., Mirecka U., Dyzartria jako objaw kliniczny boreliozy, „Logopedia” t. 29, 2001

Michalik M., Dyzartria i anartria w kontekście wieloaspektowej diagnozy różnicowej, „Nowa Logopedia”, t. 3: Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, red. M. Michalik, A. Siudak, Z. Orłowska-Popek, Kraków 2012, s. 383-406.

Szłapa K., Tomasik I., Wrzesiński S., 2021, Kwestionariusz diagnostyczny zaburzeń mowy ze szczególnym uwzględnieniem afazjii i dysartrii dla młodzieży i dorosłych. Wydawnictwo Harmonia. Gdańsk

Wiedza
Student zna i rozumie zróżnicowanie potrzeby edukacyjne wychowanków i sposoby ich diagnozowania oraz wynikające z nich zadania dotyczące dostosowania organizacji procesu kształcenia i wychowania,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_W08
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Wiedza
Student zna i rozumie podstawy funkcjonowania i patologie aparatu mowy oraz zasady efektywnego posługiwania się narządem mowy,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_W10
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Umiejętności
Student potrafi diagnozować złożone sytuacje edukacyjne i terapeutyczne, projektować i prowadzić zajęcia z uwzględnieniem specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów z anartrią i dyzartrią,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_U04
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Umiejętności
Student potrafi dostosowywać metody i treści do potrzeb i możliwości uczniów z anartrią i dyzartrią,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_U07
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Kompetencje społeczne
Student jest gotów do pracy w zespole, pełnienia w nim różnych ról oraz współpracy z nauczycielami, pedagogami, specjalistami, rodzicami lub opiekunami uczniów,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_K07
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Kompetencje społeczne
Student jest gotów do budowania relacji opartej na wzajemnym zaufaniu między wszystkimi podmiotami procesu wychowania i kształcenia, w tym rodzicami lub opiekunami, oraz włączania ich w działania sprzyjające efektywności edukacyjnej,
Powiązane efekty kierunkowe:
P1_K02
Metody weryfikacji:
Kolokwium/a
Projekt/Projekty

Wykład:
Fizjologiczne podstawy mowy w aspekcie zmian dyzartrycznych. 2 godz.

Dyzartria i anartria – przegląd definicji. Zmiany w obrazie mowy. 2 godz.

Etiologia dyzartrii i anartrii. 2 godz.

Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. 2 godz.

Terapia dyzartrii – cele, zasady, strategie postępowania terapeutycznego. 2 godz.


Ćwiczenia:
Mowa w aspekcie zmian dyzartrycznych. 2 godz.

Typy dyzartrii – klasyfikacje i symptomatologia. 2 godz.

Metody diagnozy dyzartrii. Kliniczna ocena oddychania, fonacji, artykulacji i prozodii w wypowiedziach osób z różnymi typami dyzartrii. 2 godz.

Dyzartria w przebiegu różnych chorób neurologicznych – choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego, ataksji rdzeniowo-móżdżkowej, dystonii krtaniowej, zmian wieloukładowych - planowanie terapii, cele, metody, formy pracy terapeutycznej. 4 godz.

Dyzartria a inne zmiany w mowie - dyzartria a afazja, anartria, apraksja języka, jąkanie – diagnoza różnicowa. 1 godz.

Rozwijanie kompetencji komunikacyjnych u osób dyzartrycznych - wprowadzenie wspomagających i alternatywnych sposobów porozumiewania się. 2 godz. 

Studium przypadku. Opracowanie terapii. 2 godz. 

Wykład:
Forma: zbiorowa.

Metoda: wykład informacyjny, dyskusja, pokaz multimedialny, film dydaktyczny, metody i techniki kształcenia na odległość


Ćwiczenia:
Metody: ćwiczebne, pokaz (prezentacja), objaśnienie, dyskusja,metody i techniki kształcenia na odległość

Formy: praca grupowa i indywidualna. 

Kolokwium/a :
Kolokwium w formie krótkiego testu.


Projekt/Projekty :
Zaprojektowanie przebiegu terapii osób z dysartrią.

Egzamin ustny 80% oceny końcowej.

Kolokwium 10 % oceny końcowej.

Projekt 10% oceny końcowej.

Podstawowa:
Gatkowska I., 2012, Diagnoza dyzartrii u dorosłych w neurologii klinicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

Jauer – Niworowska O., 2009, Dyzartria nabyta: diagnoza logopedyczna i terapia dorosłych: materiały dydaktyczne dla studentów logopedii. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Warszawa

Mirecka U., 2013, Dyzartria w mózgowym porażeniu dziecięcym. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin

Tarkowski Z., 1999,  Dyzartria. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Fundacji „Orator”, Lublin

Tłokiński W., 2005, Zaburzenia mowy o typie dysartrii. [w:] T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Podstawy neurologopedii . Podręcznik akademicki, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.


Uzupełniająca:
Gustaw K., Mirecka U., Dyzartria w chorobach neurodegeneracyjnych. Skala Dyzartrii w diagnozie pacjenta ze zwyrodnieniem móżdżkowo-oliwkowym, „Logopedia” t. 27, 2000

Gustaw K., Mirecka U., Dyzartria jako objaw kliniczny boreliozy, „Logopedia” t. 29, 2001

Michalik M., Dyzartria i anartria w kontekście wieloaspektowej diagnozy różnicowej, „Nowa Logopedia”, t. 3: Diagnoza różnicowa zaburzeń komunikacji językowej, red. M. Michalik, A. Siudak, Z. Orłowska-Popek, Kraków 2012, s. 383-406.

Szłapa K., Tomasik I., Wrzesiński S., 2021, Kwestionariusz diagnostyczny zaburzeń mowy ze szczególnym uwzględnieniem afazjii i dysartrii dla młodzieży i dorosłych. Wydawnictwo Harmonia. Gdańsk